Korzystanie z urządzenia do nurkowania, jakim jest rebreather, musi być poprzedzone właściwym specjalistycznym szkoleniem. Wyłącznie osoby które ukończyły szkolenie i uzyskały licencję na używanie tego urządzenia mogą je nabyć i użytkować. Korzystanie z rebreathera może więc stwarzać szereg problemów, które nieodpowiednio potraktowane mogą mieć skutki śmiertelne. Istotne jest więc, żeby dobrze zrozumieć jak funkcjonuje rebreather.
Ze względu na niewielkie zużycie czynnika oddechowego wielu nurków decyduje się na korzystanie z tych urządzeń szczególnie przy nurkowaniach głębokich.
Prowadzę kursy rebreatherowe na wszystkich dostepnych poziomach od początkujacych do zawansowanych. Należą do nich miedzy innymi Buddy inspiration, HamerHeaad (obecnie X-CCR), JJ-CCR, ReVo, Megalodon, Pelagian oraz wiele innych.
Po wiecej informacji na temat dostepnych jednostek kliknij logo
Cena kursu tutaj
Jeśli nie wiesz nic o rebreatherach przeczytaj wprowadzenie w świat nurkowań rebreatherowych.
Jak pracuje Rebreather?
Ze względu na zasadę działania jest kilka rodzajów rebreatherów – półzamknięte (SCR i PSCR) które nie mają obecnie większego zastosowania w nurkowaniach technicznych i w pełni zamknięte (CCR) na których szkolę i o których będzie dalej. Rebreather jest aparatem oddechowym o zamkniętym obiegu czynnika oddechowego (C.C.R.- Closed Circuit Rebreather), w którym wydychane powietrze ponownie znajduje się w obiegu w aparacie, aby nurek znów mógł nim oddychać. Pochłaniacz dwutlenku węgla – CO2 usuwa chemicznie CO2, a kontroler tlenu monitoruje wydychane powietrze i ilekroć zajdzie potrzeba wtryskuje tlen dla utrzymania parcjalnego ciśnienia tlenu (ppO2) przy zadanych poziomach określonych jako nastawy (setpoint).
Tlen jest dostarczany bezpośrednio z butli zawierającej czysty tlen. Gdy nurek się zanurza trzeba dodać gaz dla utrzymania objętości oddechowej. Jeżeli gaz ma niską zawartość tlenu rozrzedza on tlen i znany jest jako gaz rozrzedzający (diluent) . Dzięki rozrzedzeniu tlenu nurek może się zanurzyć poniżej 6 m, co jest granicą dla aparatów oddechowych o zamkniętym obiegu czynnika oddechowego z czystym tlenem.
Jak głęboko można nurkować na Rebreatherze?
Granica głębokości w wypadku rebreathera zależy od dwóch czynników. Po pierwsze od pojemności butli z gazem używanego jako rozrzedzającego, a po drugie od pojemności butli z gazem oddechowym do wynurzania awaryjnego (bailout). Jeżeli powietrze używane jest jako rozrzedzasz, wówczas rebreather może być stosowany na wszystkich głębokościach, aż do powietrznej granicy nurkowania, zazwyczaj 40 – 50 m. Przy normalnym sportowym nurkowaniu na takie głębokości gazem rozrzedzającym jest zwykłe powietrze. Używa się wtedy normalnego sprężonego powietrza odpowiedniej, nurkowej jakości.
Jeżeli jako gaz rozrzedzający używany jest Trimix to jak przy nurkowaniu z otwartym obiegiem skład konkretnej mieszanki Trimixowej ogranicza głębokość.
Pojemność butli i rodzaj gazu do wynurzania awaryjnego jest niezwykle ważna przy określaniu głębokości nurkowania. Musi go być pod dostatkiem, żeby oddychać na głębokości i móc się z powrotem wynurzyć „na obiegu otwartym”.
Zużycie gazu
Wykorzystujemy jedynie drobną część powierza, które wdychamy – jakieś 4% na powierzchni, z czego większość zostaje przekształcona w CO2 i wydychana wraz z 96% niewykorzystanego gazu. Przez ponowną recyrkulację wydychanych gazów, usuniecie CO2 jako produktu odpadowego i uzupełnienie tlenu możemy ograniczyć zużycie tlenu z butli do takiej samej ilości, jaką zużywany przy przemianie materii – tj. między 0,5 a 3 litrów na minutę w zależności od danej osoby i wykonywanej pracy.
Kiedy nurek znajduje się na głębokości docelowej gaz rozrzedzający nie jest już używany, chyba że objętość oddychania jest zmniejszona przez straty gazu, takie jak przedmuchanie maski. Wtedy to większa ilość gazu rozrzedzającego musi być dodana do płuc oddechowych (counterlungs), aby umożliwić nurkowi oddychanie bez ograniczeń. Niemniej jednak zużycie gazu rozrzedzającego dla rebreathera jest minimalne zazwyczaj 30 – 50 bar z 3-litrowej butli.
Korzyści z tlenu
Parcjalne ciśnienie tlenu w rebreatherze monitorują zazwyczaj trzy sensory tlenowe. Podczas gdy nurek zużywa tlen w procesie metabolizmu, ciśnienie parcjalne spada. W momencie, gdy spada poniżej poziomu ustalonego danym nastawem (tzw. Setpointem), otwiera się zawór solenoidowy i następuje wtryskiwanie tlenu.
Kontrolując ciśnienie tlenu w pętli możemy utrzymać wyższy poziom ppO2 niż w otwartym obiegu, zmniejszając czas dekompresji, otrzymując więcej czasu bez dekompresyjnego lub większy margines bezpieczeństwa fizjologicznego wynikającego z mniejszej saturacji tkanek nurka gazem obojętnym.
Zamknięty obieg czynnika oddechowego pozwała użytkownikowi na planowanie nurkowań o wydłużonym profilu czasu dennego, dzięki temu, iż zużycie zapasu czynnika oddechowego jest prawie niezależne od głębokości. Natomiast dekompresja, w porównaniu z klasycznym obiegiem otwartym, jest dużo krótsza. Przy wykonywaniu nurkowań na rebreatherze istnieje szereg konkretnych korzyści dla organizmu podnoszących margines bezpieczeństwa. Będzie to oczywiście ciepły, i co najważniejsze, wilgotny czynnik oddechowy produkowany przez urządzenie, utrzymywany na poziomie zaprogramowanego ciśnienia parcjalnego tlenu. Po prostu wielu eksploracji podwodnego świata nie sposób zaplanować i wykonać przy użyciu zwykłej butli i automatu, a C.C.R. daje nam tę szansę.
Gaz ucieczkowy – bailout
Rebreather jest urządzeniem znacznie bardziej skomplikowanym od sprzętu używanego do nurkowań na obiegu otwartym. Niektóre awarie mogą wymagać od nurka przejścia na obieg zamknięty i zakończenia nurkowania właśnie w ten sposób. Taki scenariusz jest obowiązkowym elementem każdego kursu rebreatherowego. Ilość gazu którą musimy ze sobą zabrać aby zakończyć bezpiecznie nurkowanie w przypadku awarii urządzenia nazywa się bailoutem i jest najczęściej głównym ograniczeniem głębokości na którą można nurkować na rebreatherach.
Zalety Rebreatherów
- oszczędność gazu – w większości zużycie mieszanki nie zależy od głębokości
- oddychanie ciepłym i wilgotnym zamiennikiem powietrza – poprawienie bilansu cieplnego i zapobieganie odwodnieniu
- brak lub niewielka ilość bąbli
- cicha praca
Wady Rebreatherów
Nurkowanie na rebreatherach posiada również pewne mankamenty które ograniczają liczbę nurkujących. Należą między innymi do nich:
- wysoka cena
- wymagane specjalne materiały eksploatacyjne (gazy, wsad pochłaniacza)
- skomplikowana obsługa – wymagane oddzielne kursy nurkowe
- zagrożenie niedotlenieniem (hipoksją) w wypadku awarii układu dodawczego, co groźniejsze nie ma żadnych odczuwalnych objawów aż do chwili wystąpienia zaburzeń świadomości
- zagrożenie hiperoksją, czyli nadmiarem tlenu w przypadku awarii układu dodawczego; prowadzi do drgawek i śmierci pod wodą
- ryzyko zatrucia chemicznego. W razie zalania układu materiał pochłaniacza tworzy żrący roztwór.
Jednak ze względu na to że pewne nurkowania są bardzo trudne do wykonania na obiegu otwartym cześć osób decyduje się na przejście na obieg zamknięty w celu ich realizacji.
Rodzaje rebreatherów i wybór jednostki do nurkowania
W ostatnich latach liczba osób nurkujących sportowo na rebreatherach zwiększyła się kilkukrotnie. Wynika to z faktu, że wiedza i dostępność szkoleń technicznych w nurkowaniach znacznie się spopularyzowała.
Nie można powiedzieć w sposób jednoznaczny, że jeden konkretny rebreather jest jedynie słuszny czy najlepszy. Trochę podobnie jak w samochodach, chociaż zasady budowy i działania są podobne, ilość opcji jest duża i wybór jednostki zależeć będzie zazwyczaj od typu nurkowań jakie będziemy wykonywać i preferencji nurka.
Jest wiele bardzo dobrych i popularnych rebreatherów używanych w nurkowaniach sportowych. Należą do nich Buddy inspiration, JJ-CCR, ReVo, HamerHeaad, Megalodon, Pelagian oraz wiele innych.
Każdy z nich ma swoje wady i zalety. Bezsprzecznie jednym z najpopularniejszych rebreatherów na którym szkolę jest Buddy Inspiration który jako jeden z pierwszych rebreatherów uzyskał certyfikat CE i został dopuszczony do obrotu w Unii Europejskiej. Innym rebreatherem pozwalającym na zawansowane i niezwykle długie nurkowania jest następca HamerHeada – X-CCR.
Jeśli jesteś zainteresowany szkoleniem rebreatherowym po prostu do mnie zadzwoń lub napisz.